هوش هیجانی قسمت اول

نویسنده: دانیل گلمن

ارسطو: “عصبانی شدن آسان است. همه می­توانند عصبانی شوند، اما عصبانی شدن در مقابل شخص صحیح، به میزان صحیح، در زمان صحیح، به دلیل صحیح و به طریق صحیح، آسان نیست.”

دکتر داماسیو: “وجود احساسات، نوعاً برای اتخاذ تصمیمات عقلانی ضروری است؛ از آن رو که احساسات جهت صحیح را به ما نشان می­دهند و پس از آن است که از منطق محض می­توان به بهترین نحو استفاده کرد.”

به یک معنا می­توان گفت که ما دو مغز داریم، دو فکر و دو نوع هوش متفاوت داریم: هوش عقلانی و هوش هیجانی. آنچه را در زندگی انجام می­دهیم هر دوی آنها تعیین می­کنند.

در واقع هوش عقلانی نمی­تواند بدون هوش هیجانی به بهترین نحو کار کند. توصیه می­شود روی هماهنگ ساختن عقل و احساس کار شود چون در بهترین حالت، هوشبهر یا IQ  فقط 20 درصد در پیش­بینی موفقیت در زندگی سهم دارد، در حالی که 80 درصد باقیمانده به نیروهای دیگر مربوط می­شود.

بررسی­ها نشان می­دهد که: در اکثر اوقات جایگاه نهایی فرد را در جامعه عواملی غیر از هوشبهر تعیین می­کنند، عواملی از طبقه­ ی اجتماعی گرفته تا شانس.

شواهد بسیاری ثابت می­کند افرادی که مهارت هیجانی دارند؛ یعنی کسانی که احساسات خود را به خوبی می­شناسند و هدایت می­کنند و احساسات دیگران را نیز درک و به طرز اثربخشی با آن برخورد می­کنند، در هر حیطه­ ای از زندگی ممتازند. خواه در روابط عاطفی و صمیمانه باشد و خواه در فهم قواعد ناگفته ­ای که در خط و مشی سازمانی، به پیشرفت می­انجامد.

افرادی که مهارت­های عاطفی­شان به خوبی رشد یافته، در زندگی خویش نیز خرسند و کارآمدند و عادات فکری را در اختیار دارند که موجب می­گردد آنها افرادی مولد و کارآمد باشند. افرادی که نمی­توانند بر زندگی عاطفی خود تسلط داشته باشند، درگیر کشمکش­ های درونی­ ای هستندکه از توانایی آنان برای انجام کار متمرکز و تفکر روشن می­کاهد.

حالت­های روحی خوب، توانایی فکر کردن به صورت انعطاف پذیر و دارای پیچیدگی بیشتر را افزایش می­دهد. از این رو پیدا کردن راه حل مسائل فکری را آسانتر می­سازد. این یافته نشان می­دهد که یک راه برای کمک کردن به دیگران برای آنکه درباره ­ی مسئله ­ای فکر کنند، گفتن لطیفه است. خندیدن، همانند سرخوشی، به افراد کمک می­کند تا وسیع­تر بیندیشند و آزادانه­تر تداعی کنند و به ارتباط­ هایی که ممکن است به نوعی آنها را در نظر نگرفته باشند، توجه کنند. مهارت ذهنی نه فقط برای خلاقیت مهم است، بلکه برای شناخت ارتباط­ های پیچیده و پیش­بینی پیامد­های یک تصمیم مشخص نیز اهمیت دارد.

زمانی که نوبت به حل مسئله­ای می­رسد که راه حل خلاق را می­طلبد، منافع ذهنی یک خنده درست و حسابی آشکار می­شود.

اشنایدر امید را اینگونه تعریف می­کند: “اعتقاد به این امر که هدفتان هرچه باشد، هم اراده­ ی دستیابی به آن را دارید و هم راه آن مقابل شما گشوده است.”

از دیدگاه هوش هیجانی امیدوار بودن  به این معناست که: فرد در مقابل اضطراب فشار آور، چالش­ها و موانع، تسلیم نخواهد شد. در واقع افراد امیدوار در تعقیب اهداف خود در طول زندگی کمتر دچار حالت افسردگی می­شوند و در کل اضطراب کمتری دارند و درماندگی­ های عاطفی در آنها کمتر است.

خوش­بینی همانند امید، به معنای آن است که: فرد انتظاری قوی داشته باشد، انتظاری در این جهت که علی رغم وجود موانع و دلسردی­ها در مجموع زندگی، همه چیز درست خواهد شد. از دیدگاه هوش هیجانی، خوش­بینی نگرشی است که افراد را در رویارویی با رویدادهای دشوار، در مقابل افتادن در گرداب بی ­تفاوتی، نا امیدی و افسردگی مقاوم می­سازد. خوش­بینی همانند امید که خویشاوند نزدیک آن است، زندگی ما را پر بار می­سازد. البته مقصود خوش­بینی واقع­گرایانه است نه خوش­بینی ساده­ لوحانه که می­تواند مصیبت بار باشد.

زمانی که مغز هیجانی کنترل بدن را در حالت واکنشی قوی برعهده می­گیرد، برای مثال در اوج خشم؛ حس همدلی کمی وجود خواهد داشت یا اصلا وجود نخواهد داشت. همدلی نیازمند آرامش و قوه­ ی ادراک کافی است تا فرد بتواند علایم ظریف احساسات طرف مقابل را دریابد و آنها را توسط مغز هیجانی تقلید کند.

پایین بودن سطح هوش هیجانی در محیط کار، بدون تردید در نتیجه­ ی نهایی فعالیت خلل وارد می­کند و در صورتی که شیوع پیدا کند می­تواند به سقوط شرکت­ها و نابودی آنها ختم شود.

وقتی فرد از نظر عاطفی احساس درماندگی کند، نمی­تواند به خوبی مطالب را به خاطر بسپارد، توجه کند، یاد بگیرد و یا تصمیمات روشنی اتخاذ کند. یک مشاور مدیریتی این حقیقت را اینگونه بیان می­کند که: “فشار روانی، افراد را کودن می­کند.”

برای خواندن ادامه مقاله هوش هیجانی روی لینک زیر کلیک کنید

هوش هیجانی قسمت دوم

منبع: گروه تحقیقاتی نیک جذب